Sanat yüksek ve alçak olarak değerlendirilebilir mi? Klasik müzik , pop müzikten daha mı üstündür? Macera kitapları, felsefe kitaplarından daha mı alçaktır? Yüksek sanat değerli, alçak sanat değersiz midir? Amerikan sineması yüksek sanat, Avrupa sineması alçak sanat olarak sayılabilir mi?
Yüksek sanat, zeka, sosyal duruş, zorluklara meydan okumaya karşı istekli olma ve eğitim zevki gibi durumlara bağlıdır. Alçak sanat ise daha çok ”popüler kültür” ya da ”kitle kültürü” olarak görülebilir. Yüksek sanatı sadece belirli bir kesim kavrayabilirken, alçak sanatı çoğu kişi kavrayabilir.
Yüksek ve alçak kavramı, 18. yüzyıl fikirlerine kadar uzanabilir. Bu dönemde yazarlar, bir eserin sadece estetik olarak düşünülmesi ve bir eserin bir çeşit fayda ve işleve sahip olması arasında bir fark ortaya koymuştur. Güzel sanatların, resim, heykel, mimari ve şiir grubu bu dönemde kurulmuştur ve ”Sanat sanat içindir” akımı da bu düşünceden ortaya çıkmıştır. Bir sanat eserinin işlev gören kısmı alçak, estetik kısmı ise yüksek olarak görülebilir.
Yüksek sanat doğası gereği elit olmakla beraber, alçak sanat kitle kültürünün bir parçasıdır. Yüksek sanat kavramını ortaya çıkaranlar, üst tabaka (yüksek sosyete), aristokratlar, akademisyenlerdir. Yüksek sanat, yalnızca onu takdir edecek uygun eğitime sahip olan insanlara hitap eder. Avrupa sinemasını yüksek, Amerikan sinemasını ise alçak olarak değerlendirebiliriz. Amerikan filmlerinde genelde büyük bir aksiyon görürüz fakat Avrupa filmlerinde daha az aksiyon ve daha fazla drama, diyalog görürüz. Bu bağlamda Avrupa sineması düşük bütçeler harcayarak seyircinin ruhuna dokunur, Amerikan sineması ise yüksek bütçeler harcar ve filmlerde felsefeye, şiire, güzel sanatlara daha az değinir.
Yüksek sanat iyi, alçak sanat kötü diye bir algı oluşsa da, bu algının doğru olmaması gerektiği kanısındayım. Sanatı popülerliğine göre değerlendirmek etik bir davranış değildir. Bir eser popülerliği yüksek olduğu halde kötü olabilirken, popüler olmayan bir eser de çok iyi olabilir. Zira sanatın ana amacı kendisi olmalıdır ki, bu sayede eşsiz, orijinal ve estetik olabilir.
